Klaar met je school of studie en op zoek naar een buitenlands avontuur? Niets is gaver dan vrijwilligerswerk in een weeshuis. Wie wil er nou niet de hele dag met die schattige deugnietjes knuffelen? Maar voordat je verder droomt, willen we je graag een vraag stellen. Wereldwijd leven zo’n 134 miljoen kinderen in een weeshuis. Hoeveel van deze kinderen hebben volgens jou geen ouders meer? We geven zo meteen het antwoord op deze vraag, maar eerst duiken we even dieper in het ontstaan van de weeshuisindustrie, een onmisbaar onderwerp op een website die verantwoord reizen stimuleert.

➩ Lees ook: “Vrijwilligerswerk in het buitenland zonder de hoofdprijs te betalen”

Het ontstaan van vrijwilligerswerk in weeshuizen

Zoals we in onze blog ‘Vrijwilligerswerk doen zonder de hoofdprijs te betalen’ uitgebreid toelichten, is het aanbod voor vrijwilligerswerk sinds de jaren ‘70 enorm gestegen. Van alle vrijwilligersprojecten waren de weeshuizen het meest in trek. Veel westerse jongeren boden met de beste intenties hun hulp aan en haalden vervolgens zo veel mogelijk geld op om het weeshuis te kunnen laten bestaan.

Aapjes kijken

Maar in landen waar vrijwilligerswerk in een weeshuis populair was, waren al snel te weinig wezen voor het aantal vrijwilligers. Lokale ‘bandieten’ besloten hier misbruik van te maken. Ze haalden kinderen weg bij hun ouders, stopten ze in een weeshuis en sprokkelden flinke bedragen bij elkaar via het Westerse toerisme. Vandaag de dag gebeurt dit nog steeds. Veel te vaak.

Cijfers & feiten over weeshuizen

We besloten ons hier eens verder in te verdiepen en raakten in shock van de cijfers waar we op stuitten. Zo bleek uit een onderzoek van Unicef in 2017 dat 46% van de weeshuizen in Cambodja niet was geregistreerd bij de overheid. Waaruit we kunnen stellen dat bijna de helft ‘onder de radar’ te werk gaat. Verder beschreef Kristen Cheney in haar boek ‘Crying for our elders’ dat er in Oeganda in het jaar 1992 zo’n 3.000 wezen waren. In 2017 waren dit er plotseling 50.000. En dan komen we meteen terug op de vraag die we bovenaan dit artikel stelden: uit onderzoek is gebleken dat slechts 20% van de 134 miljoen wezen wereldwijd, daadwerkelijk geen ouders meer heeft (Better Care Network, 2016b)…

Hoop op een goede toekomst voor je kind

Maar de persoonlijke verhalen die we lazen, waren nog schokkender dan de cijfers. De bandieten reizen af naar het platteland, waar ze ouders, die leven in pure armoede, hoop bieden door hun kind mee te nemen naar een ‘beschaafde, vooraanstaande school’. De ouders leggen al hun spaargeld bij elkaar, want deze unieke kans kan je je kind natuurlijk niet ontnemen.

Mishandeling, dwang en misbruik

De kinderen worden vervolgens, ver van hun eigen huis vandaan, in een weeshuis geplaatst. Veel verhalen doen de ronde wat hier precies gebeurd, maar mishandeling, dwang, seksueel misbruik en ondervoeding valt niet te ontkennen volgens Next Generation Nepal, een organisatie die kinderen in Nepal met hun families herenigd. De kinderen moeten hun mond houden over het bestaan van hun ouders. En zodra er Westerse vrijwilligers of ‘dagjes toeristen’ komen, worden ze gedwongen om liedjes te zingen en dansjes doen, want dit levert uiteraard weer extra donaties op.

Zijn er dan ook weeshuizen die wél goed zijn?

Daar hebben we maar één antwoord op: nee. Er zijn vast weeshuizen die vanuit goede intenties in plaats van kwaadaardige bedoelingen zijn opgezet. Maar oneindig veel onderzoeken hebben inmiddels uitgewezen dat het opgroeien in een weeshuis niet goed is voor de ontwikkeling van een kind. Dat is ook de reden waarom weeshuizen in Westerse landen niet meer zijn toegestaan. Een veel betere oplossing zou zijn om een alternatieve gezinssituatie te creëren, zoals bij een oom of tante, of bij een pleeggezin.

Goed van kwaad onderscheiden

Uit eigen ervaring weten wij dat het ontzettend moeilijk kan zijn tijdens je reis om goed van kwaad te onderscheiden. In 2019 zijn wij (Beaudine & Jasmijn) samen op vrijwilligersproject gegaan naar Tanzania, waar we Engelse les heb gegeven op een kinderdagverblijf. De kinderen waren geen wezen, ze werden iedere ochtend keurig door hun ouders naar de opvang gebracht, ze hadden het hele jaar door twee vaste, lokale begeleiders en wij waren er alleen ter ondersteuning van de Engelse taal. In onze ogen is dit nog altijd geen verkeerde situatie.

Kwaad van goed onderscheiden

Tijdens dezelfde reis, ontmoetten we echter een ontzettend aardige, lokale vrouw die ons voor haar verjaardag meebracht naar haar ‘grote school’ een paar dorpen verderop. Dit bleek een weeshuis te zijn. De kinderen waren dol op haar en ze legde ons uit dat het niet de bedoeling was om ze hier te houden, maar dat ze de kinderen graag wilden herenigen met hun overige familieleden.

Op dat moment voelden we onwijs veel liefde voor deze vrouw en voor alle kinderen. En tsja, ook wij besloten om geld achter te laten voor eten, een boekenkast en een naaimachine, zodat ze de jongeren kon leren naaien en ze in de toekomst hun eigen bedrijf konden starten. Maar nadat we dat hadden aangeboden, kwam direct de volgende vraag voor een donatie. En nog één. En nog één. En nog één. Op dat moment beseften we pas dat we er vol in waren getrapt…

Tip: volg je verstand en niet je hart

Dus lieve reiziger, hoe goed je bedoelingen ook zijn, laten we met z’n allen leren van onze fout. Laten we kijken naar de schrikwekkende cijfers en nooit te nimmer meer meewerken aan de weeshuisindustrie. Bedenk voor jezelf waarom je de behoefte hebt om vrijwilligerswerk in een weeshuis te doen. Wil je een avontuur aangaan? Maak dan een gave rondreis, boek tours bij lokale organisaties en overnacht in kleinschalige accommodaties die gerund worden door families. Wil je echt iets betekenen voor wezen? Kijk dan eens wat je kan doen voor Stichting Wees Gelukkig, want ook in Nederland verliezen jaarlijks zo’n 6.000 minderjarige kinderen één of beide ouders.

Op zoek naar een ander vrijwilligersproject?

Heb je vrijwilligerswerk in een weeshuis van je wensenlijst afgestreept? Goed bezig! Nu ga je vast en zeker op zoek naar een ander vrijwilligersproject. Maar welke projecten zijn dan wel verantwoord? En hoe vind je een vrijwilligersproject zonder hoog prijskaartje? In deze blog geven we de gouden tip om een vrijwilligersproject te vinden zonder de hoofdprijs te betalen.

➩ Lees ook: “Duurzamer reizen? Met deze 13 tips verklein jij je voetafdruk in a nutshell!”