Voordat je op reis gaat naar een bepaald vakantieland, is het altijd goed om te checken hoe het gesteld staat met de duurzaamheid in dit land. Hoe meer aandacht het land schenkt aan natuur en milieu, hoe minder groot de voetafdruk van jouw reis is. Op deze pagina vertellen we je alles over duurzaamheid op de Filipijnen. We gaan in op plasticverbruik, massatoerisme en natuurbehoud. Tot slot geven we je praktische tips om je eigen voetafdruk te verkleinen tijdens je rondreis door de Filipijnen.

Duurzaamheid op de Filipijnen:

Algemene score duurzaamheid op de Filipijnen

De ‘Environmental Performance Index’ (EPI) is een wereldberoemde index die jaarlijks 180 landen ter wereld rangschikt op basis van duurzaamheid. Door middel van 40 prestatie-indicatoren in 11 categorieën wordt gekeken naar klimaatverandering, milieu gezondheid en de vitaliteit van ecosystemen. De Filippijnen staan van de 180 landen op de 158^e plek (bron: EPI, 2020). Daaruit kunnen we stellen dat het niet al te best gesteld is met duurzaamheid op de Filipijnen…

➩ Lees ook: “Alles wat je moet weten voor een reis naar de Filipijnen”

Duurzaamheid op de Filipijnen: plastic verbruik

Nummer 3 wereldwijd van landen met meeste plasticvervuiling

De Filipijnen staan op nummer 3 van alle landen wereldwijd met de meeste plasticvervuiling. En op nummer 1 van alle landen wereldwijd met de meeste plastic lozing in de oceaan. Meer dan 350.000 ton plastic eindigt er ieder jaar in de zee rondom de Filipijnen (bron: Meijer et al., 2021). Een logische reden hiervoor is dat het grootste gedeelte van de bevolking in de buurt van rivieren of aan de kust woont. Vanwege de vele regenval en tyfoons op de Filipijnen eindigt het huishoudelijk afval al snel in een rivier, en via die rivier in de oceaan. Maar liefst zeven van de tien ‘meest met plastic vervuilde rivieren ter wereld’ bevinden zich in de Filipijnen (bron: Meijer et al., 2021).

Multinationals verstoren duurzaamheid op de Filipijnen

Waar komen die grote hoeveelheden plastic dan vandaan? Wordt dat allemaal geproduceerd en verbruikt door Filipino’s? In 2018 is er onderzoek gedaan naar de oorsprong van alle plastic verpakkingen tijdens opruimacties op verschillende stranden. Wat bleek? Zes multinationals (Unilever, Procter & Gamble, Nestlé, PT Mayora, Colgate-Palmolive en Coca-Cola) zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor ongeveer driekwart van het verzamelde huishoudelijk afval op de Filipijnen (bron: Plastic Soup Foundation, 2018). Afval wat dus niet gecomposteerd of gerecycled kan worden.

Verergering van het probleem door COVID

Ondanks dat deze multinationals met name verantwoordelijk zijn voor de productie van het afval, zijn het natuurlijk de Filipino’s en de toeristen die de plastic producten aanschaffen en gebruiken. Net als in vele andere landen is er op de Filipijnen een consumptiemaatschappij ontstaan. Door de COVID pandemie is het gebruik van plastic wegwerpproducten nog eens flink gestegen. Vanwege lockdowns en thuiswerksituaties werden online winkelen, afhaalmaaltijden en voedselbezorging de norm. Om verspreiding van het virus te voorkomen werden plastic wegwerpverpakkingen gebruikt.

De Filipino’s komen in actie voor duurzaamheid op de Filipijnen!

Ondertussen begint het bewustzijn van de afvalcrisis echter flink op te borrelen onder de Filipijnen. Zowel lokaal als nationaal worden daarom meerdere acties uitgevoerd en wetten toegepast om het milieu te beschermen. Zo zijn de Filipijnen bijvoorbeeld het eerste land ter wereld met een nationaal verbod op het verbranden van afval. Verder zijn plastic weggooiproducten, zoals rietjes, bekers of tasjes op veel plekken verboden. Op toeristische plekken wordt het gebruik van plastic waterflesjes teruggedrongen door in ieder hotel en restaurant waterdispensers neer te zetten. Wij deden zelfs enkele boottripjes waarbij het ten strengste verboden was om plastic waterflesjes mee te nemen op de boot.

Nog flinke stappen te maken door de overheid

Ondanks deze goede, lokale initiatieven kunnen er nog een hoop stappen gemaakt worden door de overheid omtrent de duurzaamheid op de Filipijnen. Op dit moment zijn er nog te weinig sanitaire stortplaatsen, recyclingbedrijven en voorzieningen voor het terugwinnen van materialen. De huidige voorzieningen zijn beschikbaar voor slechts 33,3% van alle gemeenten. Dat betekent dat de overige 66,7% van de gemeenten niet in staat is om afval op de juiste manier te verwerken en te recyclen, puur vanwege een gebrek aan faciliteiten.

Duurzaamheid op de Filipijnen: massatoerisme

Gigantische groei in het aantal toeristen

Naast de afvalcrisis, vormt ook massatoerisme een gevaar op de Filipijnen. Een voorbeeld is het tropische eiland Boracay. Zo’n vijftien jaar geleden werd dit verborgen pareltje ontdekt en kwam het in verschillende lijstjes terecht met mooiste stranden ter wereld. Binnen no time werd het een gigantisch toeristenoord met maar liefst twee miljoen bezoekers per jaar (en dat op een oppervlakte van slechts 10 km2). De natuurgebieden werden vervangen door gigantische hotels, shoppingmalls en discotheken. Het eiland was binnen no time ‘verpest’.

Complete sluiting van het eiland Borocay

Daar bovenop kwam ook nog eens dat Boracay geen fatsoenlijk afvalverwerkingssysteem en riolering had. Alle afval en ontlasting van die 2 miljoen toeristen per jaar werd dus rechtstreeks in de zee gedumpt. Die ‘mooiste stranden van de wereld’ waren nauwelijks nog te zien tussen al dat afval en de stank van ontlasting. In 2018 noemde de president van de Filipijnen het eiland een ‘beerput’ en besloot hij het complete eiland gedurende 6 maanden te sluiten voor een gigantische schoonmaak en het fixen van het afvoersysteem. Deze drastische maatregel heeft gelukkig zijn vruchten afgeworpen op het eiland, maar toch zal Boracay nooit meer een verborgen pareltje zijn.

Duurzaamheid op de Filipijnen: natuurbehoud

De natuur in de Filipijnen staat onder grote druk

Naast de plasticcrisis en massatoerisme, vormt ook ontbossing een groot probleem voor de Filipijnen. De voornaamste oorzaken zijn het exporteren van hout en het aanleggen van maisvelden en rijstplantages. In de afgelopen elf jaar hebben de Filipijnen 37,7 hectare aan natuurlijke bossen verloren, wat overeenkomt met 22,3 miljoen ton CO2-uitstoot (bron: Global Forest Watch). Inmiddels zijn er gelukkig veel initiatieven om herbebossing te stimuleren.

Bescherming van het leven onder water

Het vele plastic wat in de zee drijft rondom de Filipijnen brengt schadelijke stoffen met zich mee, die dodelijke gevolgen kunnen hebben voor het onderwaterleven. Daarnaast vormen ook visserij en toeristische activiteiten een gevaar voor bedreigde onderwaterdieren, zoals sardientjes, tonijn en zeeschildpadden.

Gelukkig zagen wij tijdens onze reis dat de locals steeds meer aandacht schenken aan het beschermen van de onderwaterwereld. De meeste duikers en snorkelaars laten het koraal en de vissen met rust; op veel plekken ontstaan ‘marine protected areas’ waar niet gevist mag worden; toeristen betalen bij ieder boottochtje ‘marine belasting’ voor het behoud van de onderwaterwereld; en lokale non-profits (zoals People and the Sea of Marine Conservation Philippines) krijgen steeds meer ondersteuning om hun projecten uit te voeren.

Eindconclusie: hoe staat het met duurzaamheid op de Filipijnen?

Zoals je ondertussen doorhebt, is het op veel vlakken slecht gesteld met duurzaamheid op de Filipijnen. Er zijn schokkende cijfers over zowel het plasticgebruik, massatoerisme en ontbossing. Er moet nog veel gebeuren om het land milieuvriendelijk te maken en om de hordes toeristen aan te kunnen. Maar de eerste stap is gezet: het bewustzijn. En dat is in onze ogen misschien wel de belangrijkste stap. De wil is er en die is sterk te voelen onder de locals. We geloven er heilig in dat er vanaf nu een stijgende lijn op komst is rondom duurzaamheid op de Filipijnen. Maar we zullen vast en zeker nog even geduld moeten hebben.

➩ Lees ook: “Hoe staat het met duurzaamheid in IJsland?”

Wat kun jij doen tijdens je reis naar de Filipijnen?

Totdat er drastische veranderingen plaatsvinden op de Filipijnen, kun je zelf al de eerste stappen zetten om je reis naar de Filipijnen te verduurzamen. Wij zetten een aantal dingen voor je op een rijtje waarmee je jouw voetafdruk kunt verkleinen: